Vincent Erdin
Nu is Vollenhove vanouds een stad, maar met dorpse allures. Laat de landadel van weleer dat niet horen. Maar Stad Vollenhove was slechts misschien vijf straten groot: Aan Zee Bisschopstraat, Groenestraat, Kerkstraat en de Visschersstraat. Een uitloper vormde de Bentstraat, die al van oud naar nieuw liep en pas medio 1910 werd aangelegd.
Het begraven van de doden gebeurde in hoofdzaak in de kerk, totdat dit teveel overlast ging geven en de dodenakkers door de burgerlijke overheid werden ingericht, of de kerk stelde zelf een stuk grond beschikbaar.
Hoe de eerste grafmonumenten er uit hebben gezien is niet goed bekend. Praalgraven in de kerk zijn vooral van plaatselijke notabelen. Pas in de 19e eeuw komt er een cultuur op gang om grafkelders in te richten. In Vollenhove bijvoorbeeld voor de familie Sloet.
Werd er een belangrijk iemand begraven, dan kon er een grafzerk met familiewapen geplaatst worden. En zo ontstaat dan een familiegraf met, opnieuw in Vollenhove, zes graven bij elkaar met allemaal een eigen wapenschild.
Het gebruik van de graftrommel moet aan het eind van de 19de eeuw zijn ontstaan en is in begin van de 20e eeuw eigenlijk al over het hoogtepunt heen. Het is een ovale of ronde trommel met een diameter van zestig tot zeventig centimeter en een diepte van twintig tot dertig centimeter. Er kan iets in gestopt worden, en dat is ook de bedoeling. Het gaat om een aandenken aan de overledene. Te denken valt aan een lint waar de naam van de overledene op staat met de datum van overlijden, aangevuld met enkele takken kunstbloemen. Veel meer past er ook niet in de trommel.
De reden dat de graftrommel nauwelijks meer te vinden is komt door het gebruik van blik als materiaal. Dat gaat roesten en valt uiteindelijk uit elkaar. De glazen plaat die de trommel afdekt valt eraf en het einde van de trommel is nabij. Dat ze niet onderhouden worden is jammer, want het laat iets zien hoe nabestaanden de laatste eer aan een dierbare hebben bewezen.
Nu zijn er twee varianten: 1: alleen de graftrommel; 2: de graftrommel met enkel takken kunstbloemen geschikt en geplaatst voor een grafmonument waar de naam en datum op staat. In dat geval is het jammer dat de trommel langzaam maar zeker vergaat, maar niet onoverkomelijk want de personalia staan op steen gebeiteld. Voorwaarde is dan wel dat het grafmonument wordt onderhouden.
Een graftrommel kan zijn geplaatst door de nabestaanden, directe familie maar en dat komt vaker voor door anderen die een bijzondere band hebben gehad met de overledene. Als dirigent van een koor, muziekkorps, of als werkgever. Het leggen van een bloemstuk is iets van tijdelijke aard, bloemen verwelken en zijn na een week verdwenen. De graftrommel is een langdurig aandenken.
De meest bekende graftrommel is die Koningin Wilhelmina in 1946 heeft gevuld bij een herdenkingsplechtigheid in september 1946. Of die graftrommel bewaard is gebleven is maar zeer de vraag.
De graftrommel, misschien niet het meest opbeurende in het feestjaar van het Zuiderzeemuseum maar wellicht goed om te bedenken dat het gebruik van de graftrommel onderdeel heeft uitgemaakt van het dagelijks leven langs de Zuiderzee en alleen al om die reden ook binnen het museum bekend hoort te zijn.
Volgende keer een vrolijkere bijdrage!
bijdrage geplaatst: 23 juni 2023
afbeelding: auteur