Corry Blok-Plas
De EH 15 met fuiken op het IJsselmeer.
Door de eeuwen heen hebben de vissers rond de Zuiderzee zo hun eigen taal met uitdrukkingen ontwikkeld. Schiemannen is hier een voorbeeld van en het is geen visserslatijn.
Halverwege maart zei iemand tegen mij: “het is tijd om te skiemannen”. Ik reageerde met: “Wat zeg je nou?” Ja, het was tijd om te skiemannen of eigenlijk met een nettere uitspraak schiemannen.
Ik hoorde het voor het eerst maar volgens mijn bron betekent het onderhoud aan de vissersboot plegen. Vroeger was het met ingang van 15 maart verboden om met netten op het IJsselmeer te vissen. De palingvisserij met kuilnetten was pas toegestaan per half april of ook wel eens pas per 1 mei. Om de tussenliggende tijd door te komen zat er dus niets anders op dan om te gaan schiemannen.
Een beetje schilderen en teren aan de vissersboot en zo nodig een nieuwe schoot maken en/of andere zeilen repareren.
Ik hoorde dit verhaal van een echte Enkhuizer maar één bron is geen bron. Dus ik heb het nog even gecheckt bij andere (oud)vissers. Ko Lub van de EH 10 moest diep in zijn geheugen graven maar kon zich toen herinneren, dat zijn vader vroeger de term schiemannen ook wel gebruikte. Zijn generatie vissers niet meer. Gerrit Buis, oud visserman op o.a. de EH 18, EH 45 en de EH 75 kwam tot dezelfde conclusie.
Nu is het mogelijk dat de term alleen door Enkhuizer vissers werd gebruikt. Dus heb ik even navraag gedaan bij mijn hulpreporter, Otto van de Berg, op Urk. Ook hij kent de term. Hij denkt dat het voornamelijk werd gebruikt bij het repareren van de zeilen. Op internet las ik tenslotte nog dat ook de Zuiderzeevissers van de Oostwal de term gebruikten voor diverse onderhoudswerkzaamheden aan het schip.
Hoewel de term anders doet vermoeden, kan het “schiemannen” ook door vrouwen gedaan worden zoals onderstaande foto bewijst. Hierop zien wij Bertien het onderwater deel van de botter EB 58 teren. Zie ook http://www.eb58.nl
Ik denk dat we er wel vanuit kunnen gaan dat het typische visserstaal was, die nu min of meer aan het uitsterven is. Of heeft iemand ook wel eens een boer horen zeggen dat hij gaat schiemannen? Ik denk het niet.
Met dank aan mijn diverse bronnen.
Foto EH 15 van Gerrit Buis.
Foto botter EB 58 door auteur.