Van visserman tot kapitein op de grote vaart

Jan Voet

Winter betekende rond 1960 vaak ook wel armoede voor veel gezinnen. Tijdens strenge winters kon er tijden niet gevaren worden en werd er geen vis gevangen. Dan moesten vissers met allerlei ander werk rond zien te komen. Dat gold ook voor Hendrik Kaptein, Urker visser op Enkhuizer bodem.

Hendrik werkte in de kuilvisserij, en dan viel er in de winter moeilijk vis te vangen. Natuurlijk hakten ze wel eens een gat in het ijs om te vissen, dan had men 's avonds een visje op tafel, maar er viel niet veel mee te verdienen.

In de winter zochten vele vissers zoals hij dan werk bij Draka en andere bedrijven. Soms kon je met andere klussen wat verdienen.

Vervoer

Met strenge winters werd vervoer per auto en boot onmogelijk. Tegelijk lag er dan wel eens een pak ijs over het hele IJsselmeer. Hendrik nam in de winters tussen 1950 en 1960 vaak de kans waar om met vervoer wat bij te verdienen. In Enkhuizen waren destijds meer slagerijen dan op Urk. Dus voor, onder andere, slagerij Kroeb laadde hij varkensvlees en allerlei andere dingen op de slee en waagde de overtocht. De vele scheuren en wakken maakten het een onzekere tocht, maar elke tocht was er weer één.

Bemanning op de EH6

Hendrik was een ruimhartig man. Als kind kwam ik al op jonge leeftijd bij hem wonen samen met mijn moeder, broertjes en zusjes. Ondanks dat het soms echt armoede was heb ik mooie herinneringen aan deze tijd. Zoals de keren dat Hendrik vlak na de winter er weer op uit ging om te vissen. In de eerste tijd was er gewoon nog geen geld om iemand te betalen. Dan mochten wij mee als bemanning op de EH6, onze vissersboot. Als jongen van 10 jaar vond ik dat natuurlijk prachtig en de schoolmeester kneep een oogje dicht.

Willem Barendsz II

Jaren later ging Hendrik in de winter wel naar Amsterdam en liet zich intekenen voor de grote vaart naar warme landen. Na verloop van jaren weet je dan wel hoe een schip werkt en werd hij machinist en later zelfs kapitein. Het laatste Nederlandse schip voor de walvisvaart – de Willem Barendsz II – werd verkocht aan Zuid Afrika en dan moest het schip er nog wel heen gevaren worden. Dat was niet ongevaarlijk en rond Kaap Hoorn blijft het altijd spannend. Hendrik durfde het wel aan en heeft als kapitein de Willem Barendsz II in 1965 naar zijn bestemming gebracht in Zuid-Afrika.

Zo zie je maar dat een visser in de winter allerlei werk aangreep om rond te komen en tegelijk ook heel veel bij kon leren door gewoon ergens te beginnen.

Jan Voet