Corry Blok-Plas
John Stengs ontmoette ik op de veerboot van het ZZM, waarop hij sinds een paar jaar als oproepschipper vaart. Samen met zijn zwager bezit hij de garnalenkotter Jente met nummer WR 21, waarmee ze zelf jaren gevist hebben. Tegenwoordig vaart er een jongere bemanning op, een schipper uit Texel en twee mannen uit Den Helder. In de familie was geen opvolging. John gaat alleen nog mee bij ziekte of vakantie. (Lees ook De schippers van het ZZM en hun band met het water (8)
De Jente vist met een zogenoemde klossenpees, die aan beide kanten van het schip aan gieken hangt. Zie de foto boven het verhaal. De klossen rollen over de grond en wekken de garnalen. (Lees ook Hoe maak je een vis wakker? ) Het pulsen, een andere methode om de vissen te wekken, hebben ze aan zich voorbij laten gaan. Gelukkig maar want die vorm van visserij is inmiddels verboden door de EU. Het is een kotter van 24 meter lang met 300 pk aan boord. Dit is het maximumaantal pk’s waarmee nog binnen de 12 mijlszone mag worden gevist. Ze hebben een vergunning voor verschillende gebieden van de Noordzee o.a. in de Duitse Bocht. Niet voor de Waddenzee, waar ook veel garnalen worden gevangen, en dat is misschien maar goed ook, want daar hangt de garnalenvisserij aan een zijden draadje omdat het een zgn. “Natura 2000-gebied” is.
De klossenpees van de WR 21 
Hoe gaat die garnalenvisserij in zijn werk?
Nadat garnalen gewekt en in de netten beland zijn, komen zij aan boord en daar wacht ze een volautomatische behandeling. Leuk voor de vissers, minder leuk voor de garnaal… Aan de ene kant worden de garnalen vanuit zee grijs in de “roestvrijstalen machine” gestort en aan de andere kant komen ze er op de lopende band roze gekookt uit. Ze hebben dan minimaal 4 minuten in kokend water verbleven en het hele proces duurt ongeveer een half uurtje.
De garnalen voor en na het verwerkingsproces aan boord met in het midden de grote zeef. 
In 2009 was de WR 21 de eerste garnalenkotter met de ISO 22000-certificering inzake de voedselveiligheid. Iets om trots op te zijn! Lees meer over de uitreiking op: https://www.wieringernieuws.nl/
Hierna verdwijnen de garnalen in een tank met gekoeld (schoon) water, waarna ze in het ruim bewaard worden. De bemanning komt er alleen nog aan te pas om aan de lopende band de laatste ongerechtigheden eruit te halen en de kisten in het ruim te stapelen. Tijdens het automatische proces wordt in een zgn. grote zeef het meeste vuil en de te kleine garnalen er al uitgezeefd. Op een garnalenkotter is dan ook geen grote bemanning nodig. Een schipper met twee mannen aan dek volstaat. Maar nu is het ook weer niet zo, dat ze een lui leven aan boord hebben, want als de visgronden eenmaal bereikt zijn, dan gaan de netten overboord om iedere twee uur opgehaald te worden, soms al eerder. Dit gaat 24 uur per dag door. Dus lekker lang slapen is er voor de bemanning ook niet bij. Wel krijg je als visserman er soms een mooi verschijnsel gratis bij, zoals eind februari/begin maart 2023: het Noorderlicht.
Deze prachtige foto’s van het Noorderlicht zijn gemaakt door Raymond van der Werf, varend op de WR 21.
Met de Jente wordt gevist vanuit Den Helder op de Noordzee, in de winter vaak in de Duitse Bocht. De bemanning is dan meer dan een week van huis; van maandagochtend tot donderdag de week erop. Dan blijft de kotter liggen in het Duitse Büsum en wordt er met een auto heen en weer gereden. De garnalen gaan vanuit Büsum per auto naar de vaste afnemer Heiploeg in Zoutkamp, die zorgt voor de verdere verwerking. Als er in Den Helder gelost wordt, worden de garnalen vervoert naar de afslag in Den Oever. Daar worden ze nog gesorteerd op grootte. Er zijn drie categorieën, waarbij de grootste garnalen, categorie 1, bestemd zijn voor de restaurants in voornamelijk België en Frankrijk. De categorieën twee en drie gaan meestal op transport naar Marokko om daar gepeld te worden en komen daarna weer terug om in de handel verkocht te worden. De kleinste vind je vooral terug in de plastic bakjes, die in supermarkten verkocht worden. Daarnaast is er nog een categorie “te kleine” garnalen en die worden in een grote wals gekraakt en verdwijnen waarschijnlijk in de kroepoek of het eenden voer.
John eet natuurlijk geen supermarktgarnalen. Nee, hij en zijn vrouw pellen de garnalen zelf en dan natuurlijk die van categorie 1, de grote. Zij kunnen het goed maar zijn ook wel een tijdje bezig om zo’n twee kilo garnalen te pellen. Hiermee worden dan twee witte kadetten belegd met een beetje peper en zout. Zo zijn ze volgens John het lekkerst.
Foto’s door Raymond van der Werf – Den Helder.
Voor de afsluiting van de Zuiderzee werden er ook garnalen bij Urk gevangen, daarvan getuigt dit Urker raadsel Een Urker raadsel uit vroeger tijd