In de tentoonstelling 'Door het Oog van Springer' wordt de bezoeker van het Zuiderzeemuseum in vijf zalen meegenomen in de wereld van één van de bekendste, negentiendeeeuwse schilders van stadsgezichten: Cornelis Springer (1817-1891). Springer was in zijn tijd een fenomeen vanwege zijn unieke stadsgezichten. Wat Springer onderscheidt is dat zijn stadsportretten door iedereen te herkennen waren in een periode waarin de romantische verbeelding regeerde. Springer hield er echter ook een rijke fantasie op na. Zo verfraaide hij de stadsgezichten met een aantal subtiele handigheidjes, zodat het op het eerste gezicht niet direct opviel. Toch zijn vele van zijn stadsgezichten niet waarheidsgetrouw, een lelijke gevel kan worden weggewerkt en een mooie kerk haalt hij zonder pardon enkele tientallen meters naar voren. Op deze manier wist Springer de werkelijkheid op meesterlijke wijze te manipuleren.
Toch zijn de stadsgezichten die hij maakte erg herkenbaar. Dat is niet verwonderlijk aangezien Springer stad en land afreisde om schetsen te maken in Zuiderzeesteden zoals Enkhuizen, Hoorn, Medemblik, Edam, Monnickendam, Amsterdam, Naarden, Harderwijk, Elburg, Hindeloopen en Makkum. In de tentoonstelling zijn verschillende compositieschetsen, aquarellen en olieverfschilderijen van deze steden te zien. Ook worden aan de hand van zijn overgeleverde administratie het werkproces en zijn commerciële insteek duidelijk. Zo hield hij in notitieboekjes nauwkeurig bij wat hij van dag tot dag aan een schilderij had gedaan.
Interessant aan de tentoonstelling is dat het geen standaard overzichtstentoonstelling is met het werk van één schilder. Hoewel in de verschillende zalen een goed beeld wordt gegeven van het oeuvre van de schilder, wordt ook zijn werkwijze in beeld gebracht en de manier hoe zijn werken toentertijd aan de man werden gebracht. Daarnaast is een van de ruimtes ingedeeld om te laten zien hoe een aantal werken tegenwoordig hangt in de huiskamers van privéverzamelaars.
Hoewel Springer in zijn tijd een beroemd kunstenaar was, is hij door de opkomst van de moderne stromingen in het begin van de twintigste eeuw in de vergetelheid geraakt. Pas in de jaren vijftig vond een omslag plaats en deze herwaardering werd in 1971 bekroond met een tentoonstelling in het Zuiderzeemuseum. Sinds de jaren negentig is er in kringen van verzamelaars van negentiende-eeuwse schilderkunst grote belangstelling voor Springer en stijgen de prijzen op de internationale kunstmarkt. Met de tentoonstelling in het Zuiderzeemuseum wordt Cornelis Springer opnieuw op een welverdiend voetstuk geplaatst. Een zeer toepasselijke locatie, aangezien Springer naast zijn woonplaats Amsterdam, de meeste schilderijen maakte van Enkhuizen.
Een leuke aanvulling op de tentoonstelling is de wandeling die de historische vereniging Oud Enkhuizen elke zondag organiseert. Tijdens deze wandeling door de stad wordt men meegenomen door Enkhuizen en gewezen op de werken van Springer die nog steeds in het huidige straatbeeld te herkennen zijn.
Vera Weterings
De tentoonstelling Door het oog van Springer is nog tot en met zondag 10 april 2016 te bezoeken in het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen.
Deze blog is afkomstig van de website van Hereditas Nexus. Bezoek de website voor meer kritische reviews van boeken, tentoonstellingen en ander historisch vermaak.
Vera Weterings
