Feest

De Nationale driekleur hang je niet zomaar op aan de kerktoren, daar moet een reden voor zijn. Iets dat de hele bevolking van het dorp betreft, of in dit geval daar ook ver buiten. Deze week werden de uitslagen van de eindexamens van middelbare scholieren bekend gemaakt. Vrij snel na het bekend worden van een gunstig resultaat verschijnen dan de eerste vlaggen aan de gevels van woningen met een rugzak in de top, ten teken dat daar een geslaagde eindexamenleerling woont en dat mag de rest van de straat ook weten.

Hier is het kennelijk van dorpsbelang. De driekleur staat behoorlijk strak; het was dan ook windkracht vijf en de wind kwam recht van het IJsselmeer. Nu ligt het dorp Oosthem, want daar staat deze kerk, niet pal aan de kust, maar toch, merk- en zichtbaar was deze wind wel.

De reden van dit alles was dat op deze dag de Slachtemarathon werd gelopen. Doorgaans is het rond deze tijd van juni wel aangenaam wandelweer, maar nu was dat geheel anders. Behalve de stevige wind ook felle regenbuien. Voor de vele duizenden deelnemers moet het een zware tocht zijn geweest. De Slachtedyk is met recht een dijk die nergens echt bescherming biedt door opstaand hout, struikgewas of bomen. De wind heeft dan ook vrijwel overal vrij spel. Alleen bij een dorp wordt de wind even gebroken en hoef je als wandelaar niet voortdurend tegen de wind aan te leunen. Beetje afhankelijk van waar je bent op de route. De Slachtedyk is, toeval of niet, 42 kilometer en een paar meter en daarmee Marathonwaardig. De dijk loopt van Oosterbierum, een dorp dat bijna tegen de Waddenzee aan ligt, onder andere via Franeker en Boazum, tot Raerd, en dat ligt even ten noorden van Sneek. De wandeltocht werd als Marathon in 2000 voor het eerst gelopen als onderdeel van 'Simmer 2000', daarna om de vier jaar totdat Covid in 2020 roet in het eten gooide en er tot dit jaar gewacht moest worden. Ruim 12.000 wandelaars inclusief hardlopers namen dit jaar de moeite om aan de start van een zware editie te beginnen.

De Slachtedyk is 'lopen over historie'. De dijk is een oude 'slaperdijk' om het land tegen het water van de voormalige Middelsee te beschermen. Verschillende overstromingen zorgden er voor dat er op steeds meer plaatsen dijkjes werden aangelegd. Op een bepaald moment groeit de dijk en wordt het een geheel: de Slachtedyk. De dijk loopt niet recht toe recht aan, dat doet een doorbraak vanuit zee tenslotte ook niet.

Dan is het omstreeks het jaar 1300. De naam wordt voor het eerst in 1461 gebruikt. Om scheepvaartverkeer mogelijk te maken waren er keersluizen aangebracht in de dijk. De deuren werden alleen bij hoogwater gesloten. Opmerkelijk genoeg was er tot aan 1982 nog een keersluis.

De Middelsee verdween, de Zuiderzee ontstond op een later moment omdat het water bij hoge waterstanden toch een weg naar binnen zocht, dat is dan al weer een paar honderd jaar later. En Zuiderzee is inmiddels IJsselmeer.

Toch heeft de Slachtedyk zijn nut in 1825 nog een keer bewezen bij de Watersnoodramp van 3 en 4 februari toen een storm delen van Friesland, Overijssel (Land van Vollenhove), en in Gelderland land bij Elburg onder water zette met veel schade als gevolg.

In 1967 werd nog een advies over de Slachtedyk uitgebracht om die als tweede waterkering in te richten. Dat advies is nooit opgevolgd. 

Het is bijzonder dat het hele tracé van de dijk nog in goede staat van onderhoud verkeert en begaanbaar is; de marathon kan worden gelopen en op andere dagen is wandelen en fietsen een goede optie.

Voor de lopers van deze zware tocht mogen de vlaggen wel even uitgestoken worden ter bemoediging. Aan het eind kan iedereen zeggen hoe ver het was, hoe koud het was en hoe zwaar het was. Nu weer wachten op 2028 en kijken wat het weer dan in petto heeft. 

De Omringdijk van West Friesland zou de evenknie van de Slachtedyk genoemd kunnen worden, maar is stukken langer (150 km). Al lopen de meningen kennelijk wat uiteen: 140 km en 126 km worden ook genoemd, en om die reden niet geschikt voor een wandeltocht met duizenden deelnemers. Bovendien loopt de Omringdijk op veel plaatsen door het stedelijk gebied en ook dat maakt het organiseren van een tocht moeilijker.

Wel bestaat er voor de Omringdijk een fietsroute van 126 km. Ook daar is een behoorlijk conditie voor nodig om zo'n afstand af te leggen, evenals voor de 42 km wandelen of hardlopen.

bijdrage geplaatst: 15 juni 2024

afbeelding: auteur