Vincent Erdin
Wat heeft het Zuiderzeemuseum met het thema van de Maand van de Geschiedenis te doen: Echt nep, alles is toch echt? Echt niet er is ook echt nep. Maar niet van echt te onderscheiden.
Op de afbeelding staat het bekende schoolgebouw uit Kollum uit 1828. Het Zuiderzeemuseum wilde het schoolgebouw graag opnemen in de collectie gebouwen. Het was een typisch dorpsschooltje zoals ze in ieder dorp langs de Zuiderzee moeten hebben gestaan en gaf daarmee uiting aan de manier waarop er onderwijs werd gegeven: twee grote lokalen waarschijnlijk met meerdere klassen/ leergroepen in een lokaal. De meester moest maar zien hoe de orde te handhaven zodat de leerlingen toch wat van de lessen op zouden steken op weg naar hun werkzame leven of in een enkel geval op weg naar een middelbare school.
De plannen waren mooi maar de gemeente Kollumerland en Nieuwkruisland waar het dorp Kollum onder viel wilde geen medewerking voor de overplaatsing verlenen.
Het Zuiderzeemuseum was niet voor een gat te vangen en bedacht plan B: het volledig in kaart brengen van dit schoolgebouw. Dat leverde een schat aan tekeningen op. En op basis van deze tekeningen is het schoolgebouw in het buitenmuseum opgebouwd. Dat schoolgebouw is vervolgens volledig ingericht naar de situatie van medio 1920-1930: schoolbanken met inktpotjes en opbergruimte. Voor de meester een fraaie hoge stoel met dito lessenaar eveneens voorzien van een opbergruimte, hoog om het hele lokaal te overzien en ballorig gedrag direct de kop in te kunnen drukken. De inrichting met lesmateriaal moest het geheel completeren: wandkaarten en platen etc.
Aan de buitenmuur zit zelfs de fraaie gevelsteen uit 1828: 'Aan dit gebouw voor 't onderwijs Der jeugd in 't algemeen Heeft Hendrikus Eskes nu Gelegd den eersten steen den 23 april 1828'.
Ook echt nep eigenlijk want de steen is gewoon nieuw gemaakt en geplaatst nadat het schoolgebouw 2.0 zover gereed was dat dit mogelijk was.
Maar nu komt het vervolg en dat maakt het geheel toch redelijk saillant. Op een goede kwade dag breekt er in 1983 in Kollum brand uit en wordt het 'echte' schoolgebouw in de as gelegd. Nu zit de gemeente met de handen in het haar want op welke manier kom je hier uit de brand? Het schoolgebouw was tot aan het moment van de brand een redelijk beeldbepalend gebouw in het centrum van Kollum ook al had het al decennia lang geen onderwijsfunctie meer.
Er vindt overleg plaats met Enkhuizen om een set van de tekeningen te mogen ontvangen en dan het 'schoolgebouw' weer op te bouwen. En jawel inclusief de gevelsteen uit 1828. In Kollum zit deze steen op de afbeelding precies achter de boom. Het werden twee woningen met een bescheiden afmeting; woonoppervlak 85 m2.
De vraag is nu wat is echt en wat is nep. Hoe dan ook het past toch wel met stip op 1 in het thema van de Maand van de Geschiedenis.
bijdrage geplaatst: 25 juli 2024
afbeeldingen: auteur