Corry Blok-Plas
Dirk Lub (1886-1972) wacht voor de afslag van Enkhuizen op de binnenkomst van de EH 12.
Deze vissersfamilie stamt al uit 1500 maar dit verhaal begint bij Dirk de Does sr. die geboren werd in 1886 en overleed in 1972. Ik sprak met zijn schoondochter Riem Lub, weduwe van tweede zoon Dirk, over deze vissersfamilie in de 20e eeuw en hoe er een einde aan gekomen is aan het begin van de 21ste eeuw.
Allereerst over de bijnaam “De Does”. Helemaal zeker weten wij het niet maar de meest aannemelijke verklaring is dat door de familie altijd gevist is met de EH 12. Twaalf is in het Frans “douze” dus voilà: Lub van “De Does”. Het was ook noodzaak zo’n bijnaam. In Enkhuizen waren er tientallen vissers met de naam Lub en hoe houd je die uit elkaar? Mevrouw Lub vertelde mij dan ook dat zij tot een aantal jaren geleden altijd aangaf dat ze van “De Does” was, als haar gevraagd werd wie zij precies was. De laatste tijd valt het haar op dat er steeds minder mensen zijn die weten wat ze met “De Does” bedoelt. Vooral jongeren kijken haar niet begrijpend aan. Zo zal ook deze bijnaam langzaamaan verdwijnen. Jammer.
Van Dirk op Jaap gaat eigenlijk al mis bij de zonen van Dirk sr. De oudste zoon Jaap vist wel enige tijd maar laat zich rond 1930 omscholen tot rechercheur. Door de aanleg van de afsluitdijk en de daarmee gepaard gaande afsluiting van de Zuiderzee, werden vissers door de overheid in de gelegenheid gesteld zich om te scholen. De tweede zoon Dirk, die een stuk jonger was, gaat bij zijn vader vissen op het IJsselmeer met de EH 12. Omdat zijn oudste zoon ook weer Dirk heet, uiteraard vernoemd naar opa Dirk, krijg je opeens van Dirk op Dirk op Dirk. Dan heb je een probleem: wie is dan de senior of de junior?
De oude Dirk van 1886, zal ik maar zeggen, heeft het grootste deel van zijn leven gevist met een botter op de Zuiderzee en het IJsselmeer. De EH 12 was een botter zoals in die tijd zoveel vissers op het IJsselmeer gebruikten, sommigen met een motor erin, anderen alleen met zeilen uitgerust. Er werd gevist met kuil- of sleepnetten voornamelijk op ansjovis en haring vóór 1932 – de afsluitdijk - en paling en snoekbaars na 1932.
In 1948 werd de oude botter verruild voor een nieuwe IJsselmeerkotter met de naam Eben Haëzer. De kosten bedroegen 40.000 gulden en werden door de oude Dirk cash afgerekend. Misschien wel uit een oude sok! Dirk jr. krijgt ook drie zonen, waarvan de oudste dus Dirk heet en de tweede, hoe kan het ook anders, Jaap. Zoon Dirk gaat na school direct vissen met zijn vader. Jaap gaat eerst wat andere dingen onderzoeken, zoals duiken bij de marine, maar belandt uiteindelijk ook op de EH 12, evenals de derde zoon Ron. Zoon Dirk heeft inmiddels een eigen kotter laten bouwen, de EH 112. Op de EH 12 is dan de volgorde weer hersteld: van Dirk op Jaap. Het is de laatste keer.
Zoon Jaap en vader Dirk Lub boeten netten.
In 1986 wordt een nieuwe kotter gebouwd bestemd voor de Noordzee, een nieuwe EH 12 met de naam “Dirk senior”. Vader Dirk is dan al enige tijd ziek en overlijdt in 1987, op 63-jarige leeftijd. Zonen Jaap en Ron gaan op de Noordzee vissen en beleven daar gouden tijden. Rond 2000 stopt Jaap met vissen, het overlijden van zijn dochter ten gevolge van een busongeluk speelt hierbij een rol. Ron vist nog enige tijd door met hulp van buiten de familie maar ook hij houdt het op 45-jarige leeftijd voor gezien. Het harde werken op de Noordzee heeft zijn tol geëist. Zoon Dirk van de EH 112 is eerder al plotseling overleden op 48-jarige leeftijd.
De "Dirk Senior" in de oude sluis van Enkhuizen
De EH 12, Dirk senior, wordt verkocht aan een Urker visser en vaart nog steeds maar onder een ander nummer. Een hard gelag voor moeder Riem. Haar hele leven draaide tot dan toe ook om de visserij en de kotters. Maar zij is realistisch; er is geen opvolging, noch een Dirk noch een Jaap en ze is met recht trots op al haar vissermannen. Met de verkoop van de EH 12 is er tevens een eind gekomen aan het vissersleven van deze familie Lub, ofwel “De Does”.
Dit feit, het vroege overlijden van haar man, een zoon en een kleindochter, heeft Riem Lub uiteraard veel verdriet gedaan, en nog steeds, maar het heeft haar niet gebroken. Zij heeft inmiddels de 90- jarige leeftijd bereikt maar heeft de levenslust en de spirit van een jonge meid!
Met dank aan mevrouw R. Lub.
Foto’s uit het archief van mevrouw R. Lub.