Corry Blok-Plas
Marten Schothorst (1947) werd geboren in Lemmer. Zijn vader had gevaren; eerst op de Stanfries X, een stoomschip uit 1911, dat later een dieselmotor heeft gekregen. Dit schip vervoerde allerlei soorten lading binnen Nederland en is nu nog te bewonderen in de museumhaven van Leeuwarden. Later voer vader Schothorst op een kraanschip bij baggerwerkzaamheden tot hij het varen voor gezien hield en brugwachter werd in Lemmer.
Marten ging vissen maar werd en bleef zeeziek. Op een sleepboot bleek hij daar wonderwel geen last van te hebben en zo trad hij in dienst bij BTS het maritieme bedrijf van IJ. Scheffer op Urk, waar hij trouwde en ging wonen. Hij was kapitein op de sleepboot Spitsbergen en voer hiermee door heel Nederland. Overal waar wat te slepen viel of te bergen was, was Marten met de Spitsbergen te vinden. In strenge winters werd deze boot ook ingezet als ijsbreker om routes bevaarbaar te houden bijvoorbeeld het Twentekanaal en de vaarroute van Amsterdam naar Kornwerderzand over het IJsselmeer.
Marten in de stuurhut van "zijn Spitsbergen"
In de zomer was Marten in de weekenden vaak gestationeerd in Stavoren waar hij met een snelle rubberboot van BTS wachtte totdat er een bootje strandde op het Vrouwezand, een ondiepte op het IJsselmeer nabij Stavoren. Je kon erop wachten dat er weer een onnozele pleziervaarder vastliep. Deze werd dan door Marten met zijn boot losgetrokken maar er werden tijdens dit werk ook veel reddingen verricht, want soms bevonden de watersporters zich in zeer penibele situaties. Marten heeft veel mensenlevens gered, maar sprak hier, bescheiden als hij was, liever niet over. Het was in zo’n weekend in Stavoren begin jaren negentig dat hij Egbert, een jongen van 15 jaar ontmoette, die op zoek was naar een stageplek. Marten bleek de opa van Egbert te kennen, die een sleepboot bezat. Van het één kwam het ander en zo vond Marten een nieuwe liefde in de (gescheiden) moeder van Egbert, Janny Snoodijk.
Janny, geboren op een woonark in Lemmer maar sinds haar vijfde jaar woonachtig in Stavoren, was dus ook opgegroeid met een varende vader. Vroeger woonden veel sleepbootkapiteins op woonarken omdat het werk zich nogal eens verplaatste. Vader Snoodijk koos voor een huis aan de vaste wal toen hij zijn kinderen naar een school in Stavoren wilde laten gaan.
Marten, die inmiddels verhuisd was naar Stavoren, woonde naast het Gereformeerde kerkje uit 1884 aan de Schans. Dit kerkje was van grote betekenis voor Janny. Sinds haar vijfde bezocht zij daar de diensten, deed er belijdenis en liet er haar drie kinderen dopen. In januari 2002 werd er echter voor het laatst een kerkdienst gehouden. De leegloop van de kerken en de ophanden zijnde PKN-fusie maakte het oude kerkje overbodig en het werd te koop gezet.
Het kerkje aan de Schans in Stavoren
Juist omdat Janny er zo’n lange band mee had, ging het haar erg aan het hart als het kerkje verloren zou gaan. Marten en zij besloten het kerkje te kopen en het zoveel mogelijk in oorspronkelijke staat te houden. In het begin hadden zij nog geen idee wat er mee moest gebeuren maar dankzij de Urker kunstenaar Teun Bakker ontstond het idee van een galerie. Teun was ook schipper bij BTS maar schilderde daarbij niet onverdienstelijk en hij zocht naast Urk nog een plek om te exposeren.
Zo werd in 2003 galerie de "Staverse Jol” geboren en geopend in het oude kerkje aan de Schans te Stavoren. Het was het begin van een succesvolle periode van Janny als galeriehoudster en van het kerkje, waarin vele verschillende kunstenaars hun werk kwamen exposeren.
Janny in de "Staverse Jol"
Het kerkje was heel herkenbaar gebleven. De galerij met het orgel bleef in takt en ook de kansel en de houten banken bleven behouden. De oorspronkelijke bijbel was bij de laatste dienst uitgedragen en aan de eigenaren teruggegeven. Marten en Janny vonden echter dat er op de kansel een bijbel thuishoorde en dat vond dominee Dijkstra, de laatste predikant van het kerkje, ook. Hij schonk hen een nieuwe statenbijbel. Er volgden gelukkige jaren voor Janny en Marten.
De ziekte van Marten en zijn overlijden in februari 2017 maakte een einde aan een goede tijd. Voor Janny werd er een periode afgesloten en zij besloot het kerkje te verkopen. De buitenkant blijft behouden op de spreuk boven de toegangsdeur na maar de binnenkant wordt momenteel verbouwd tot woonhuis. Toen tijdens de verbouwing de spreuk boven de deur moest wijken voor een stralende gele zon, kwam de oorspronkelijke Bijbeltekst, uitgevoerd in goud op pleisterwerk, tevoorschijn. Janny kende alleen de op zwart gedrukte tekst, afgedekt met een glasplaat. Gelukkig was zij op tijd om nog een paar foto’s te maken van de oorspronkelijk versie. Het betreft “Handelingen 2 vers 42.”
Met dank aan Janny Snoodijk, Stavoren juli 2019
Foto’s uit archief J. Snoodijk