Corry Blok-Plas
Andries Blok (1982) wilde altijd al graag een eigen schip hebben, maar voor, zoals hij het zelf zegt, “Jan met de pet” is dat niet zomaar weggelegd. Andries komt uit een Enkhuizer vissersfamilie en groeit op met water en boten en sinds 2002 werkt hij bij het Zuiderzeemuseum. De eerste jaren als matroos op de veerboten, 5 jaar als smid in de smederij van het ZZM en de laatste 10 jaar onderhoudt en renoveert hij samen met collega’s de maritieme collectie. Hij komt dus genoeg in aanraking met boten en schepen, zou je denken, maar er ééntje zelf bezitten is lang een droom.
Tot in 2016 de watersnoodramp van 1916 uitgebreid wordt herdacht in het ZZM met o.a. een gestrande Bunschoter botter op het droge. Hierdoor ontmoet Andries een oude bekende: scheepstimmerman Ivor van Klink, die goed thuis is in de wereld van oude vissersvaartuigen ofwel het varend erfgoed. Andries vraagt Ivor om voor hem eens uit te kijken naar een zogenaamd “opknappertje”. Enkele weken later komt Ivor op de proppen met de Lemsterschouw LE 86, een stalen schip, waar Andries als een BLOK voor valt. De Lemsterschouw, ook wel spekbak genoemd, is niet zomaar een schouwtje, nee het is een robuust schip, groter en zeewaardiger dan een Friese schouw, speciaal voor de oostwal, gebouwd en dat is de “lagerwal” bij westenwind. Daarbij is het ook nog een zeer snel exemplaar. Voor Andries is de LE 86 geen “het” maar een “zij”. Zij is dus snel en zo werd ze in 1946 algemeen kampioen bij een zeilwedstrijd voor vissersvaartuigen. Andries toont mij trots de kampioenswimpel, weliswaar een replica, maar toch… het is indrukwekkend!
De LE 86 tijdens een wedstrijd rond 1946
De schouw is in 1932 voor Jan de Haan uit Lemmer gebouwd op de werf van K. Westerdijk in Terhorne voor een bedrag van fl. 1350,--. Ze is 9,32 m lang en 3,32 meter breed met een zeiloppervlakte van 45 m2. Totaal is er 35 jaar met de schouw gevist. Eerst door De Haan en later onder het nr. WON 1 door Van Malsen. Andries prijst haar visserijkwaliteiten: met hoekwant, staande netten, de dwarskuil en de sleepnetten, ze is overal geschikt voor. In maart 1941 ging ze bijna ten onder toen ze met windkracht 7 strandde op de Steile Bank (dit is een zandplaat voor de kust van Gaasterland en Lemsterland, die droogviel na de afsluiting van de Zuiderzee). Met veel moeite heeft reddingsboot “Hilda” haar gelukkig los kunnen trekken. Na de beroepsvisserij werd ze voor recreatieve doeleinden gebruikt.
De LE 86 vaart de haven van Enkhuizen binnen (1949)
En wat doet Andries Blok zoal met zijn droomschip...? Hij pronkt met haar in de Markerhaven van het ZZM en zo kan hij haar tijdens zijn werk ook regelmatig een liefdevolle blik toewerpen. Het onderhoud verricht hij met plezier, er is altijd wel wat te doen aan zo’n oud scheepje; beetje verven, beetje poetsen… En uiteraard zeilt hij ermee, vooral in weekenden en op zomeravonden. Bij de jaarlijkse spekbakkenrace vormen ze samen een geduchte tegenstander en bij de visserijweek is oktober kunnen haar kwaliteiten als vissersschip weer tot zijn recht komen. Dit jaar worden beide activiteiten jammer genoeg niet gehouden in verband met het coronavirus.
Op warme dagen vaart Andries met zijn oudste kinderen en vriendjes uit om te zwemmen in het IJsselmeer en zo heeft de hele familie plezier van het schip. Het is een leuke hobby maar naast de schouw zijn ook twee bijzondere vriendschappen voor Andries heel belangrijk. Eén met de vorige eigenaar Hans van der Meiden, aan wie Andries zijn schouw nog altijd voor vaartochtjes uitleent. De andere vriendschap betreft de achtentachtigjarige Marten de Haan, zoon van de eerste eigenaar. De inmiddels ook achtentachtigjarige schouw, een oud dametje, bracht hen bij elkaar!
Foto’s: auteur, uit “aanzien van de oude visserij”