Corry Blok-Plas
Het fenomeen leugenbank vind je terug in alle vissersplaatsen langs de oude Zuiderzee en de banken zijn alle zo geplaatst dat het water vanaf de bank nog zichtbaar is. Dit was wel een voorwaarde voor de bezoekers van de banken, vroeger voornamelijk (oud)vissers die de vangsten van de dag daar doornamen. Je hoort mij niet zeggen dat daarover gelogen werd, maar laten wij het erop houden dat er veel visserslatijn werd gesproken.
Nu doet het feit zich voor dat er in Enkhuizen diverse leugenbanken staan en wel op drie verschillende plaatsen, allemaal met zicht op het IJsselmeer. Hoe komt dat zo?
De oerleugenbank van Enkhuizen staat natuurlijk bij de oude visafslag. Dat was de meest logische plek. Op de foto boven het verhaal zien wij deze met bezoekers in, ik denk, de jaren zestig. Wij zien dat de bank overbevolkt is en de mannen ook op kisten zitten en dan nog moeten er nog twee blijven staan. In de loop der jaren zijn er dan ook extra banken bij gekomen voor de afslag.
Toch waren er mannen die zich er blijkbaar niet thuis voelden en hun heil op een andere plek zochten. Zo ontstond er een groepje bij het accijnshuisje nabij de Harlingersteiger. Het bankje stond tegen de zuidkant van het huisje. Niet ideaal, in de zomer vaak te warm en in de winter op een koud punt. Is het niet slim om het accijnshuisje te betrekken, moet men hebben gedacht. En zo werd hiertoe een verzoek bij B&W ingediend. De verleende toestemming van 27-9-1976 hangt nu nog ingelijst in het huisje, ook wel “de keet” genoemd.
Ze hadden het daar goed voor mekaar en nu nog steeds. Er zijn kuipstoeltjes in de keet geplaatst, die met goed weer buiten worden gezet. Er kan koffie worden gezet, waarvoor men wel zelf water moet meenemen, en er is een kachel. Op onderstaande foto uit de keet, staan afbeeldingen van binnen en buiten door de jaren heen.
Er is nog een latere afsplitsing van de oerleugenbank geweest. Een derde groep vindt het leuk om samen te komen in de buurt van het station. Er staan een bank en losse stoelen tegen de muur van vishandel Peter Visser met uitzicht op de Veerhaven.
Ik heb alle drie 'leugenbanken' bezocht en gevraagd naar de verschillen. Ze vinden natuurlijk allemaal hun eigen plek de beste. Leugens worden er nergens verteld, zeggen ze, maar wat dan wel? Iemand beweerde dat “je hier het nieuws van Enkhuizen hoort, dat niet in de krant staat”. Daar zullen we het dan maar op houden.
En wie zitten er op de banken? Volgens de vergunning van de keet is het gebouw uitsluitend bedoeld voor enkele bejaarde ingezetenen van Enkhuizen! Maar ik ontmoette er ook een Venhuizer. Of ze allemaal bejaard zijn, daar durf ik mij niet over uit te spreken. Wel zijn het voornamelijk mannen, al schijnt er ook wel eens een enkele vrouw bij alle drie de banken te worden gesignaleerd.
Feit is dat de Enkhuizer bevolking vergrijst en ik zie in de toekomst dan ook nog wel een vierde of zelfs een vijfde bank ontstaan. Misschien wordt het dan tijd voor een echte 'vrouwenbank', of zullen die niet zoveel te bepraten hebben?
foto's: bovenste: fotograaf onbekend. Overige twee door auteur.
