Harm Boerma
De laatste grote overstroming, de Zuiderzeevloed van 1916, is al weer bijna 100 jaar geleden. Een noordwesterstorm zweepte het water tot ongekende hoogte op, met als gevolg dat heel Eemland en andere gebieden langs de Zuiderzee onder water kwamen te staan. De aanleg van de Afsluitdijk (1932) maakte een eind aan dit natuurgeweld, dat sinds de vroegste bewoning van Eemnes voor rampspoed had gezorgd.
Het monument, ontworpen door Reggie van Berkel, heeft de vorm van een mennegat. Op de Wakkerendijk en Meentweg zoals we die nu kennen, lag in 1916 nog een extra dijk. De Hooge Weg. Deze wat hoger gelegen dijk moest bescherming bieden wanneer het land tussen de Wakkerendijk en Meentweg in het westen en de rivier de Eem in het oosten, onder water liep. Dit kon gebeuren wanneer de Zuiderzee bij noordwesterstorm werd opgestuwd. In de hoge dijk waren gaten aangebracht, zodat de boeren hun land aan de Eem met paard en wagen konden bereiken. Bij hoog water in de winter werden de gaten gedicht met twee rijen planken met daartussen mest en stro.
Wakkerendijk vlakbij het monument,met rechts de Hooge Weg die na het gereedkomen van de Afsluitdijk
in de jaren 30 werd afgegraven. Rechtsonder aanzet van een mennegat.
Het monument vermeldt de belangrijkste overstromingen in Eemnes (1287, 1532, 1702, 1916) en toont een tekening van grafisch ontwerper en oud-Eemnesser Rein Roelofsz. Roelofsz liet zich inspireren door een afbeelding van Alfred Ost die deze kort na de stormvloed van 1916 maakte. De tekening van Ost werd velen malen gereproduceerd en verkocht. De opbrengst van de prent kwam ten goede aan de getroffenen.
Tekening Rein Roelofsz op monument 'Het Mennegat', vrij naar Alfred Ost
Voorafgaand aan de onthulling benadrukte mevrouw Klip in haar toespraak dat veilig wonen achter dijken niet vanzelfsprekend is. Waterbeheer is ook vandaag de dag nog van groot belang. Vooruitlopend op Prinsjesdag kondigde ze aan dat het kabinet veel geld gaat vrijmaken voor een tweede Deltaplan. Een Deltaplan om een ramp te voorkomen en niet zoals het eerste Deltaplan als gevolg van een ramp. Burgemeester Van Benthem herinnerde er aan dat de Wakkerendijk (vroeger Wakerdijk) en Meentweg nog steeds waterkerende dijken zijn. Op veel waterkerende dijken zijn de bomen gekapt, omdat de wortels de dijk ondergraven en daardoor verzwakken. In overleg met het waterschap mogen de bomen op beide dijken blijven staan, zodat dit karakteristieke beeld voor Eemnes behouden is gebleven.
Voor de Eemnessers gaat van deze woorden tevens het geruststellende signaal uit, dat het met een nieuwe overstroming zo’n vaart niet zal lopen.
Bron: voor dit artikel is gebruik gemaakt van De Rotonde, 5 september 2014.