Corry Blok-Plas
Het monument
Enkhuizen is trots op zijn station en terecht. Het markante gebouw dat in 1885 werd neergezet met zijn overkappingen is een rijksmonument. Al is in de loop der jaren de omvang van de overkapping wel wat afgenomen, het blijft een mooi station. Bij een station hoort natuurlijk een trein en de eerste passagierstrein reed dan ook in 1885 naar Enkhuizen. In 1886 werd vervolgens de spoorstoombootdienst naar Stavoren in gebruik genomen. Hiervoor werden de vrachttreinen in de spoorhaven overgezet op een stoompont, zodat het vervolg van de reis via de Zuiderzee werd voortgezet richting Friesland, waarbij in Stavoren de treinen hun weg via de rails naar Leeuwarden konden voortzetten. Lees ook het verhalen over de Staverse boot: Een leven lang nabij de havens van Enkhuizen en Een Urker schipper op de Staverse boot!
Het station is een groot gebouw met aan de noordzijde een vierkant gedeelte van drie verdiepingen en een prachtige hal, een wachtkamer voor 3e klaspassagiers, daar waar nu de stationsrestauratie is, en er zullen dus ook wel wachtkamers geweest zijn voor 1e en 2e klaspassagiers. Een aantal jaren geleden is de deur naar de wachtkamer voor 3e klaspassagiers weer in oude glorie hersteld, eveneens als het plafond van de hal. Het mooie houten plafond is jarenlang schuilgegaan onder systeemtegels. Er was een indrukwekkende overkapping aanwezig boven de perrons en aan de kant van de spoorhaven. Van deze overkapping is, zoals gezegd, inmiddels een groot deel verdwenen.
SS R. van Hasselt
De hal wordt opgeluisterd door twee grote schilderijen, daterend uit 1953. Aan de zuidkant een schilderij van de SS R. van Hasselt, van Frans Franciskus Vingerhoed en aan de noordkant vind je de afbeelding van vier vissers, geschilderd door Jan Stavenuiter De SS R. van Hasselt onderhield jarenlang de veerverbinding voor passagiers tussen Enkhuizen en Stavoren.
Herinneringen uit de jaren zestig
Mijn beste herinneringen aan het station dateren uit de jaren zestig, toen ik aan de haven woonde. Onder de overkapping kon je lekker rolschaatsen, van paal naar paal zwieren en bij regen bleef je droog. Nog leuker was het om in de hal over de gladde plavuizenvloer te schaatsen maar daar werden we meestal snel weggestuurd door de dienstdoende lokettist. Die waren er in die tijd nog en ze waren niet allemaal even kindvriendelijk.
Gonnie voor de haar “oude” voordeur in de stationshal
Het gebouw was toen, naast station, eveneens woonhuis voor twee gezinnen. Aan de zuidkant in het lagere gedeelte woonde de familie Domburg, tevens beheerder van de stationsrestauratie en aan de hoge noordkant woonde de familie Lubbers. Ik speelde daar met de dochters Gonnie en Annette. Het was een mooie woning daarboven, groot met een prachtig uitzicht naar drie kanten. Een nadeel was de hoge trap naar de woonverdieping, volgens Gonnie 42 treden hoog. Langs de draaitrap hing een mandje dat op en neer gehesen kon worden. Nee, het was geen voorloper van de lift, mensen pasten er niet in, maar handig voor de bakker en de melkboer, die toen nog aan de deur kwamen. Boodschappen in het mandje, moeder Lubbers hijsen en vervolgens het mandje met geld erin weer laten zakken. Grappig is dat Gonnie hetzelfde mandje nog steeds in gebruik heeft voor hetzelfde doel maar nu via het balkon van haar appartement.
Het mandje.
Vader Joop Lubbers was conducteur en had vanwege zijn grotere gezin, woningruil gedaan met de stationschef. Joop, een joviale man, was bekend in heel Enkhuizen en was ook heel gastvrij. Gonnie vertelde dat hij regelmatig, enigszins verdwaalde reizigers of mensen die de trein hadden gemist, bij hem thuis uitnodigde. Ze mochten blijven eten en soms zelfs slapen, allemaal voor niets. De familie heeft hieraan verschillende kennissen overgehouden, zoals een Duits gezin met twee kinderen.
Dat is allemaal verleden tijd, nostalgie. Gelukkig is het station er nog steeds en rijden de treinen ook nog. Omdat het gebouw een rijksmonument is, zal het in zijn huidige vorm wel blijven bestaan. Het is alleen jammer dat er geen stationschef en lokettisten meer aanwezig zijn maar waren zij er nog wel, dan zou een treinreis waarschijnlijk helemaal niet meer te betalen zijn.
Bronnen: https://rijksmonumenten.nl/monument/507064/station-enkhuizen/enkhuizen/
Gonnie Lubbers
Foto’s: auteur