Drie torens in de steigers

Corry Blok-Plas

De vuurtorens van Enkhuizen, Urk en Marken zijn stevig in- en aangepakt.

Sinds het najaar van 2021 hebben de drie belangrijkste vuurtorens van het IJsselmeer in de steigers gestaan. De toren van Marken is inmiddels weer uitgekleed maar de torens van Urk en Enkhuizen staan nog ingepakt. Vuurtoren de Ven komt waarschijnlijk voor de bouwvak gereed en Urk iets later.

Het is geen toeval dat deze drie monumenten gelijk in de steigers stonden. Zij moesten een grondige restauratie ondergaan en Rijkswaterstaat heeft het werk in één keer uitbesteed. De fa. Schakel en Schrale hebben de werkzaamheden uitgevoerd als onderaannemer van de BAM. Zij zijn gespecialiseerd in het renoveren en restaureren van monumenten.

Wat hebben deze vuurtorens nog meer gemeen? Zij vormden al in de tijd van de Zuiderzee een belangrijke rol voor de scheepsvaart. Zij waren de lichtbakens, samen met die van Durgerdam, in de route van de Waddenzee naar Amsterdam. De vuurtorens van Enkhuizen en Marken zijn in 1700 opgericht en op Urk werd al in 1617 een lichtbaken gezet. De torens hebben hun huidige vorm uiteraard pas veel later gekregen. Goed te zien is dat de torens van Urk en Marken door dezelfde architect zijn ontworpen. Zij zijn beide rond en Enkhuizen wijkt daarvan af met zijn vierkante vorm. Wel zijn ze alle drie bekleed met wit stucwerk. En vooral dat stucwerk moest dringend gerestaureerd worden. Er zaten diverse scheuren in en sommige muurijzers moesten worden uitgehakt en vervangen. Dat vergde de nodige tijd en zoals het altijd gaat: van het één komt het ander, dus duurt het allemaal wat langer en wordt het waarschijnlijk ook wat duurder maar dan heb je ook wat.

Het paard van Marken ligt inmiddels weer in zijn nieuwe witte jasje te stralen in het IJsselmeer.

De Ven en de toren van Urk volgen binnenkort. Rijkswaterstaat kon mij niets vertellen over opzienbarende gebeurtenissen tijdens de restauratiewerken. Bij de vorige restauratie van de Ven in de jaren negentig viel de draagbalk van de gevelsteen uit de muur. Jouke Klein, die net op inspectie was namens Rijkswaterstaat, kreeg deze balk op enkele centimeters na in zijn nek. Gelukkig kan hij het navertellen.