Toen ik van 2009 tot 2022 bij de Urker Bult in het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen, als Marretje Romkes, de vissersweduwe mocht vertolken, kon ik niet bevroeden, dat dit voor mij een spelersrol zou zijn waarin ik soms mijn eigen familieverhaal kon vertellen. Als er echte Urkers op de Bult kwamen, vroegen ze wel eens: “Van wie ben je er ien?” Dan mochten ze binnen in mijn huisje horen: “Ik ben er ien van Gerrit de Durgerdammer” ook wel “Willem Barentsz” bijgenaamd.
Foto Gerrit Westerneng, uit zijn logboek
Gerrit Westerneng, mijn overgrootvader, een markant persoon, geboren in Holysloot, die in zijn jonge jaren in 1879, 1880 en 1881, als matroos, drie wetenschaps-/expeditiereizen heeft gemaakt naar Nova Zembla en Spitsbergen met het schip “ Willem Barentsz”. Het doel was om op Nova Zembla een gedenksteen ter nagedachtenis aan Willem Barentsz te plaatsen, hetgeen hun bij de eerste reis in 1879 niet gelukt is, omdat het schip in het ijs vast kwam te zitten.
In zijn logboek staat beschreven dat er in augustus 1880, bij de tweede reis op het Noorder deel van Nova Zembla, op de Oranje-eilanden is geprobeerd een gedenksteen te plaatsen.
Op de namiddag van de 23e augustus 1880 (het jaartal is niet geheel te zien) schrijft Gerrit Westerneng dat het dan toch gelukt is een gedenksteen te plaatsen op de Z.O. kant van de Oranje Eilanden, die Willem Barentsz op 1 augustus in 1594 had ontdekt.
Een onderscheiding voor deze drie reizen, kreeg Gerrit Westerneng aangeboden door wijlen koning Willem III - een zilveren tabaksdoos met inscriptie- die zich met het logboek van zijn reizen, in het Scheepvaart museum te Amsterdam bevindt.
Foto van de tabaksdoos
Na zijn eerste huwelijk in 1883 in Durgerdam met Aaltje Porsius, waarin zijn vrouw op jonge leeftijd stierf en Gerrit met drie kinderen, Gijsbert, Jan en Meintje,achter bleef, trouwde hij in 1893 met een Urker vrouw, Marretje Hakvoort, met wie hij nog ruim 60 jaar getrouwd is geweest en met wie hij de rest van zijn leven op Urk woonachtig is geweest, als visser, zeeman en logementhouder.
Uit dit tweede huwelijk is o.a. Sijtje Westerneng geboren, die op Urk met een nerinkje is begonnen en met een grote meubelzaak “De Magneet” is geëindigd. Tevens heeft ze een grote rol gespeeld bij het ontstaan van het Urker museum (in het oude, voormalige raadhuis).
Er is nog steeds op Urk een café, vroeger door Gerrit als koffiehuis uitgebaat, dat de naam “Willem Barentsz” draagt, genoemd naar het expeditie-schip van zijn drie reizen.
Gerrit Westerneng en zijn kleinzoon Gerrit Wakker. Op de achtergrond zijn vrouw Marretje Hakvoort. Bron: Urker Volksleven februari 2018
Zelf stam ik uit het eerste huwelijk van Gerrit Westerneng; zijn zoon Gijsbert Westerneng is mijn grootvader, diens dochter Meintje Westerneng, is mijn moeder en haar dochter, Liesbeth Meintje Binnendijk-van der Sluijs, dat ben ik.
Liesbeth Meintje met de kleinkinderen in 2013
Zo is de cirkel rond: in 2009 in het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen als Marretje Romkes in de "Levende geschiedenis" op de Bult in het Zuiderzeemuseum begonnen.
En als Liesbeth Meintje om met de "Voorbije geschiedenis" van mijn overgrootvader Gerrit Westerneng, bijgenaamd "Gerrit de Durgerdammer" te eindigen.
Bron van de tekeningen: alle tekeningen zijn van G. Westerneng, afkomstig uit zijn logboek
Lies Binnendijk
