Vincent Erdin
Een nieuwe sluis bij Zwartsluis.
Het waterschap Reest en Wieden zorgde voor een nieuwe en veilige situatie bij Zwartsluis door een nieuwe sluis te bouwen.
Zwartsluis ligt aan het Zwarte Water, de uitloper van de IJssel voordat het water het IJsselmeer instroomt. Nu was de oude situatie allerminst onveilig te noemen. Bij de Whaa ligt al een schutsluis naar de Arembergergracht. De Whaa wordt door de nieuwe keersluis afgesloten van het Zwarte Water. Dat het om een keersluis gaat geeft al aan dat het een sluis is die bij een normale waterstand gewoon open staat en het scheepvaartverkeer, hoofdzakelijk pleziervaart gewoon door kan blijven varen. Alleen bij hoge waterstanden op het IJsselmeer en dus het Zwarte Water gaat de keerksluis dicht.
Kortgeleden werd er door het waterschap Drents Overijsselse Delta (rechtsopvolger van Waterschap Reest en Wieden) een voorstel gepresenteerd om deze keersluis aan te passen. Binnen nauwelijks 15 jaar na de bouw van de sluis een verandering.
Waar het voorstel rekening mee wil houden is de hogere waterstand die op het IJsselmeer wordt verwacht en daardoor gevolgen heeft voor het achterland, waarbij Zwartsluis dan eigenlijk aan de monding ligt van de IJssel maar ook vrijwel de eerste buur is van dat IJsselmeer. De aanpassing betreft de hoofte van de sluisdeuren. Bij de bouw zijn deuren geplaatst van 1,75 meter nu wordt uitgegaan van deuren van 2,50 meter. Nieuwe deuren bestellen en plaatsen zou te eenvoudig zijn. Waarschijnlijk moet ook het bedieningswerk of in ieder geval de motor vervangen worden om de zwaardere deuren te vervangen.
Het is slechts een voorbeeld van een waterstaatkundig werk waaruit blijkt dat hogere waterstanden een reeël gegeven zullen blijken te zijn.
Het tweede voorbeeld is dat van een grootschalig werk bij het buurtschap Spoold net buiten Zwolle. In de afgelopen jaren hebben met name treinreizigers tussen Lelystad en Zwolle en Zwolle - Amersfoort vee;l grondwerk in ogenschouw kunnen nemen langs en in de IJssel. Hier zijn letterlijk miljoenen euo's in het water gepompt om de IJssel een betere en bredere loop te geven. Het resulteerde in de afbraak van enkele woningen die buitendijks gelegen waren, en op een veilige plaats nieuwe woningen bouwen. De aanleg van nieuwe zijarmen, waardoor het rivierwater opgevangen kan worden. Dit veelomvattende werk zorgt ervoor dat de waterstand op de IJssel met 70 cm. verlaagd kan worden in piektijden. De piek ligt vooral in het voorjaar als het smeltwater vanuit het achtrerland (Zwitserland en Duitsland) vanaf de bergen naar de rivieren stroomt en via de Rijn Nederland binnenstroomt.
70 cm. lijkt niet veel maar het kan net het verschil betekenen tussen een kade die blank staat of droge voeten weet te houden. Ook bij Deventer en Zutphen worden of zijn maatregelen genomen om te voorkomen dat de kade blank staat. Wie van specaculaire beelden zou willen genieten van kades die blank staan in de wintermaanden wordt in dat opzicht teleurgesteld.
Nog veel omvangrijker is het werk bij Nijmegen geweest in de Waal. Maar nu dwalen we wel erg er af van het kerngebied IJsselmeer annex Zuiderzee.
In de komende jaren zal er op tal van plaatsen werk aan de winkel zijn om de kustlijn van het IJsselmeer robuuster te maken. Neem alleen maar de plannen voor de nieuwe Afsluitdijk, waterdoorlatend, vismigratie, energieopwekken maar ook bestand tegen horgere en overslaande golven. De Afsluitdijk zal in de komende jaren een metamorfose ondergaan. Dit is nog het meest aansprekende werk, op andere plaatsen zullen dijkvakken aangepast of verlegd worden.
Het werk is om twee redenen noodzakelijk: vullen van het IJsselmeer met voldoende zoetwater. Het IJsselmeer is het grootste zoetwaterreservoir van Nederland en van groot belang voor de drinkwatervoorziening in een aantal provincies. Ook voor de landbouw vervult het water uit het IJsselmeer een zeer belangrijk functie, Daarnaast dient het IJsselmeer ook al het extra water op te vangen dat als hemelwater valt en vanuit het achterland wordt aangevoerd. Deze clusterbuien zijn heviger (meer neerslag in korte tijd) en zullen vaker vallen. Gevolg veel meer water in korte tijd weg te werken, bijvorke.
Om de buffervoorraad water op het IJsselmeer te vergroten dient de kustwering op peil te zijn. De keersluis bij Zwartsluis is een voorbeeld,
bijdrage geplaatst: 15 december 2016
afbeelding: Gemeentearchief Steenwijkerland