Breeuwen

Bertien breeuwt de botter EB 58.

Vroeger werden alle schepen van hout gemaakt. De daarvoor gebruikte planken sluiten natuurlijk  niet allemaal netjes aan. Voor de huid van een schip moeten de planken, ook wel gangen genoemd, rond gebogen worden. Bovendien gaat hout ook nog werken onder invloed van water en weer en zo ontstaan er kieren. Door die kieren kan het water naar binnen sijpelen en dat moet je natuurlijk niet hebben op een schip. Dan is ie lek, moet je hozen en daar wordt niemand beter van.

Er is dan ook een manier om die kieren te dichten en dat noemt men breeuwen. Het is een oud ambacht dat niet iedereen onder de knie heeft. Om de kieren te dichten gebruikt men “werk”. Dit is het woord voor uitgeplozen touw van natuurlijke vezels, meestal hennep of manilla. Manilla wordt gewonnen uit een bananenplant en is sterker dan katoen. Dit touw wordt met een breeuwijzer tussen de kieren geslagen. Een breeuwijzer is een soort beitel met een stomp snijvlak. Je hebt ze met verschillende diktes voor dikke en dunne kieren.  De kieren moeten vervolgens nog aangesmeerd worden met vloeibare pek of teer maar tegenwoordig gebruikt men hier gewoon bitumenkit voor.  

Geteerde manilla voor het breeuwen van de EB 58

De kunst van het breeuwen bestaat er voornamelijk uit dat het touw gelijkmatig in de kieren wordt aangebracht. Te weinig betekent alsnog lekkage en teveel is ook niet goed.

Vroeger met al die houten schepen werd er wat af gebreeuwd, tegenwoordig natuurlijk veel minder. Maar een houten schip moet toch ieder jaar gecontroleerd worden op kieren en hier en daar een beetje – zeg maar - bijgebreeuwd worden.

Nu zullen jullie denken dat het echt mannenwerk is maar toen ik voor de eerste keer het breeuwen met eigen ogen zag gebeuren werd dit gedaan door een vrouw. Bertien van de EB 58 paste de techniek toe op de helling van het Zuiderzeemuseum, waar de EB 58 tijdelijk geparkeerd stond voor het jaarlijkse onderhoud. Voor meer informatie http://www.eb58.nl/

Ook de EB 60 die al wat langer bij het Zuiderzeemuseum op het droge ligt voor renovatie wordt onder handen genomen.

Tot slot: Het breeuwen wordt ook toegepast om houten sluisdeuren te dichten.

 

Bron: Wikipedia en Bertien van de EB 58

Foto’s door auteur en Henk Erich (EB 60)