Corry Blok-Plas
Het stadswapen siert de gevel van het stadhuis van Enkhuizen en de windwijzer (hier met vogel)
Sinds Enkhuizen in 1356 stadsrechten kreeg, heeft het een stadswapen, waarop drie haringen te zien zijn. De vorm waarin wijzigde nogal eens. Eerst waren de haringen in verticale stand zichtbaar. Vanaf 1583 horizontaal met de kop naar links en vanaf 1816 horizontaal met de neus naar rechts. Sinds 1583 is het ook gebruikelijk dat een vrouwfiguur, de Enkhuizer stedemaagd, het wapen vasthoudt.
In de tijd dat het stadhuis werd gebouwd, van 1686 tot 1688, zwemmen de haringen dan ook met de kop naar links, zoals op de foto boven het verhaal en op onderstaande foto te zien is.
Hoewel de koepoort van Enkhuizen ook voor 1816 werd gebouwd, wordt deze gesierd door een stedemaagd met wapen, waarop de haringen naar rechts zwemmen. Dit wijst erop dat de stedemaagd met wapen er later op zijn geplaatst.
Natuurlijk houdt de versiering van de haringen op het wapenschild verband met de belangrijke rol die Enkhuizen vroeger speelde in de haringvangst op de Zuiderzee. Zo heeft het wapen van de De Rijp, dat vroeger ook aan de Zuiderzee lag, slechts twee haringen omdat De Rijp na Enkhuizen de tweede belangrijke haringstad was.
In het Enkhuizerlied, waarin een ode aan Enkhuizen wordt gebracht, wordt Enkhuizen de Haringstad bezongen in het refrein.
Hieronder de tekst van dit fantastische lied:
Enkhuizer lied
Al aan het oude IJsselmeer, daar ligt een havenplaats
Het is de oude haringstad, waar heel mijn hart voor slaat
Een stad van zaad, van vis en vee en met een bouwershoek
Vanwaar het oude carillon je reeds van verre groet!
refrein:
Ja dat is Enkhuizen, de Haringstad
Met zijn Zuidertoren, plantsoen en bloemenschat
De Dromedarisklokken, die kling'len tevree
Ja daar wil ik wonen, daar dicht bij de zee
Wij hebben ook een Meidenmarkt, een Hel en Vagevuur
Een Ekster- en een Kwakerspad en langs de zee een muur
Dan ben je aan de buitenkant, waar oude vissers staan
Vertellend hoe 't in vroeger tijd met vissen is gegaan
refrein…
't Suud dat is de vissersbuurt, daar zie je 't Krabbersgat
Daar hoor je namen als “de Does”, “de Garnil” en “de Kat”
Oh, stadje aan het IJsselmeer, wat ben je wonderschoon
Jij bent op aarde toch de plek waar ik het liefste woon
refrein…
Het mooi van Neerlands stedenschoon, is hier in al zijn pracht
Een Spaans kanon uit vroeger tijd, houdt voor 't stadhuis de wacht
Een vestingwal omringt de stad, een gordel van smaragd
Het riet buigt statig in de wind, in d'oude Vestinggracht
refrein…
Ja daar wil ik wonen, daar dicht bij de zeeĺ
Degenen, die willen horen hoe dit mooie lied klinkt, kunnen hier klikken. Het lied wordt uitgevoerd door het Enkhuizer smartlappenkoor Leedvermaak.
Tot slot: Het Enkhuizer wapen is ook terug te vinden op de Enkhuizer vlag, waarvan hieronder een afbeelding te zien is.
Bron: Wikipedia en Youtube
Foto’s door auteur