Vincent Erdin
Beroofd worden van alle vrijheden om naar school of werk te gaan, samen te komen in verenigingsverband of om op bezoek te gaan. 24u per dag in onzekerheid moeten leven, omdat een ander volk de dienst uitmaakt in Nederland. Veel schade aanricht in dorpen en steden en in onnoemelijk veel mensenlevens wonden geslagen die nog steeds voelbaar zijn. Getekend voor het leven, omdat je meegenomen bent naar een kamp en daar gebrandmerkt werd.
Velen die nooit meer terugkeerden.
Velen die zich vertwijfeld af hebben gevraagd of er nog wel familie was. Velen die de pijn van de oorlogsjaren altijd bij zich hebben gedragen en er nooit maar dan ook nooit over hebben willen praten. Hun verhalen en worstelingen gingen mee in het graf, bij leven waren zij voor altijd getekend. Voor hen ging die tweede wereldoorlog geen dag voorbij. De spanning die jaarlijks voelbaar was vlak na Koninginnedag in de aanloop naar de herdenking van 4 mei om stil te staan bij het plaatselijk monument, een moment van stilte in acht nemen omdat je makkers uit het verzet de vrijheid van mei 1945 met hun leven hadden betaald.
In het verzet gescheiden van alles en iedereen. Ook daar zaten jonge jongens, jonge mannen, jonge meisjes, jonge vrouwen die hun leven compleet over de kop zagen gaan. Geen onbezorgde jeugd, altijd de littekens bij je dragen van die vijf jaren. Je toekomst was in de knop gebroken. Geen normale schoolopleiding. De wonden die geslagen zijn moeten diep zijn geweest en nooit zal iemand kunnen beseffen wat het werkelijke persoonlijke leed is geweest.
Staan aan de zijlijn en een luisterend oor hebben. Geduld hebben is wat anders dan zelf in die nachtmerrie zitten die de bezetter aanrichtte en moeten vrezen voor het leven iedere keer weer opnieuw.
De nationale driekleur die vijf jaar lang niet mocht wapperen, vandaag Nationale Dodenherdenking. Veel meer vlaggen dan anders zijn er te zien maar wel halfstok. Opdat wij niet vergeten!
Bij de drie impressies van de stolpersteinen, de aantekeningen van een onderduiker en een vlag halfstok maakt het niet zo heel veel uit waar de beelden vandaan komen. Het is een nationaal gedragen leed waar de hele Nederlandse bevolking lotgenoot van was. Op alle fronten van het maatschappelijk en persoonlijk leven werden slagen toegebracht. Er is geen plek in Nederland denkbaar waar de littekens niet zichtbaar zijn. Ook in wat nu de provincie Flevoland is zaten onderduikers en misschien was die onherbergzaamheid van dat net drooggevallen land nog wel de meest veilige plek om te schuilen. Het was er ondoordringbaar voor wie er de weg niet wist.
bijdrage geplaatst: Dodenherdenking 2020
afbeeldingen: auteur