Corry Blok-Plas
Vissers halen bij de ingang van de kamer de netten leeg.
Deze vorm van vissen raakte in zwang rond de jaren twintig van de vorige eeuw. Het werd voornamelijk toegepast bij het vissen op haring en ansjovis, waarbij het natuurlijk de bedoeling was dat de vissen in de kamers zouden zwemmen. Maar voor het zover was moest er wel het een en ander gebeuren. Om de kamers te maken werd een flink aantal palen in de grond gezet. Dit werd met behulp van een handpompje gedaan. Tussen deze palen werden de netten gespannen. Deze waren soms wel 5 meter breed, zodat je een ruime kamer kreeg. Hoe groter de kamer, hoe meer vis, zal men gedacht hebben. Op zich wel logisch. De kamers waren meestal ovaal van vorm maar soms ook wel rond, dan noemden ze het een 'circus' Ja, je kunt veel zeggen van die oude vissers, maar ingenieus waren ze wel! Om de ingang van de kamer of het circus te 'markeren' plaatste men een stuk schutwant dat wel 100 tot 200 meter lang was.
De vis zwom tegen het schutwant aan en werd hierlangs de kamer in geleid. Eenmaal in de kamer, kwamen de vissen er niet meer uit. Vraag mij niet waarom, maar dat was zo. Soms was er aan de kamer nog een zgn. vanghok bevestigd, waaruit de vis werd geschept. Het was een typische getijde visserij, omdat de vissers alleen bij laag water bij de kamers konden komen. Dit gebeurde met behulp van een bijbootje (zie foto boven het verhaal).
In de jaren na het gereedkomen van de Afsluitdijk werd de kamervisserij aan de noordkant van de dijk enorm populair. De vissers hoefden dan niet heel ver te varen naar visgronden op de Noordzee.
De familie Lub met de EH 30 was één van hen. Jouke Lub vertelt erover in een artikel uit 1970. Nadat het vele werk om de kamers te maken verricht was, hadden ze daarna een goed leven. ’s Ochtends vroeg werden de kamers leeggehaald, zij hadden er drie, en waren ze als het tij mee zat al om 12.00 uur los. Zij losten aan de afslag van Wieringen. Er bleef dan veel tijd over om te kaarten en te dammen in het vooronder, lekker bij de vuurduvel.
Ook de urker visserman Jurie van den Berg, beter bekend als Rooie Juut van de UK 60, viste met kamers op de Waddenzee na de afsluiting. Hij woonde in die jaren in Makkum. Van zijn kleinzoon, ook een Jurie van den Berg, heb ik het volgende spectaculaire verhaal.
Op een dag bevond zich naast haring en ansjovis een grote pijlstaartrog in de kamer. Bij het ophalen van de netten om de vangst eruit te scheppen, klapperde het enorme beest door de kamer. Toen ze de netten ver genoeg hadden ingehaald om bij de gevaarlijke rog te kunnen sprong oudste zoon Jan van den Berg, met lieslaarzen aan en gewapend met een bijl, overboord. Hij wist het voor elkaar te krijgen om de gevaarlijke staart eraf te hakken. Hierna werd de enorme rog aan boord gehaald en gestript. Dit speciaal voor de lever. Deze werd thuis te Makkum in een oude kous van grootmoeder op de achterstraat buiten opgehangen om uit te lekken, met als resultaat maar liefst 7 liter pijlstaartrogolie. Dit is en was een geliefd medicijn tegen reuma. Dit is geen visserslatijn, want het verhaal is zelfs gepubliceerd in 1936 in het Friesch Dagblad, waarna de verzoeken om een beetje olie binnenstroomden vanuit heel Friesland.
Zo groot kunnen ze soms zijn. Foto: twitter, National Geographic.
Toen de haring minder werd in de Waddenzee verminderde ook deze vorm van visserij, om in jaren zestig helemaal te verdwijnen. Maar er is een uitzondering: Het NIOZ heeft tegenwoordig bij Texel een kamer- of komconstructie opgesteld voor het bemonsteren en documenteren van de verschillende vissoorten die hiermee gevangen worden.
Lees voor meer info:
over de EH 30 de verhalen: Wieringer aak EH 30, Wieringer aak EH 30 (2)
over het ongeluk van Jan van den Berg: Wat een Urker jongen nooit zou vergeten
over de visserman Jurie van den Berg: Botvissen op het IJsselmeer
Bron: Jurie van den Berg, Wikipedia en Spiegel der Zeilvaart, 2e jaargang, nr. 2, 1 mei 1970
Foto en tekening: Vissersboekje K. Palma te Roptazijl