Schippers van het ZZM en hun band met het water (9)

Mark op zijn geliefde Texel 11

Hoe komt een man uit Limburg terecht aan de Markerhaven van het Zuiderzeemuseum? Zijn leven loopt via verschillende vaartuigen naar de TX 11, een houten zeilschip, type blazer.

Een Limburger, gek van varen.

Mark Müller (1969) wordt geboren in Roermond. Als hij een jaar of tien/elf is, meldt hij zich aan bij de waterscouting. Roermond ligt aan de Maas maar grenst ook aan een groot watergebied, ontstaan door de afgraving van grind. Tegenwoordig is dat het grootste aaneengesloten watersportgebied van Nederland. Daar ziet Mark grote vrachtschepen varen en dat lijkt hem wel wat. School heeft niet zijn grootste interesse en op 18-jarige leeftijd monstert Mark aan als matroos op een sleepboot. Dat vindt hij fantastisch, het is een soort van groot speelgoed voor hem, het slepen van bakken met zand en grind. Uit die tijd stamt het dragen van een mutsje. Een wijze raad van zijn sleepbootkapitein: “draag iets op je hoofd want van het zand, dat in je haar stuift, gaat je hoofd ontzettend jeuken.”

Naar Enkhuizen en de Lutgerdina

Eigenlijk moet Mark in dienst, maar daar staat hij niet achter. Na een lange procedure wordt hij uiteindelijk “erkend gewetensbezwaarde” en moet vervangende dienstplicht vervullen. Zo komt hij op de “Lutgerdina”, het vlaggenschip van SailWise, terecht. Hiervoor verhuist Mark in 1990 naar Enkhuizen. Dat Mark het ook bij SailWise naar zijn zin heeft, blijkt uit het feit dat hij er zo’n dertig jaar blijft varen. Eerst als matroos, maar nadat hij zijn binnenvaart- en zeevaartdiploma heeft gehaald op de Zeevaartschool, wordt hij de vaste schipper op de Lutgerdina.  Hij vaart hiermee op het IJsselmeer, de Zeeuwse wateren, de Wadden en veel op de Oostzee. Lees meer over zijn belevenissen op de Lutgerdina: De Lutgerdina bij het Zuiderzeemuseum

Een ander leven met de Texel 11

Hoe leuk het werken voor SailWise ook is, in de jaren 2018/2019 gaat Mark toch eens nadenken over een ander leven. Hij is in de zomer altijd veel van huis en het leven aan boord van de Lutgerdina biedt weinig privacy. Omdat hij tegenover het Zuiderzeemuseum woont, is het niet zo gek dat hij daar gaat solliciteren. In eerste instantie als veerbootschipper maar het toeval wil dat de Texel 11 in 2020 weer terugkeert in de haven van het buitenmuseum. Na de Lutgerdina, een tweemast zeilklipper, moet het varen met de TX 11 toch geen probleem zijn, een houten blazer  met maar één mast.

Sinds 2020 is Mark dus de vaste schipper op de TX 11, die wordt ingezet om uit te varen met bezoekers van het Zuiderzeemuseum. Samen met een van de vijf vrijwillige matrozen, stuurt Mark de blazer met bezoekers het IJsselmeer op voor tochtjes van 1,5 uur. De motor gebruikt hij zelden, want “de vissers moesten het vroeger toch ook zonder doen” is de filosofie van Mark. “Het lukt altijd wel om zelfs met een klein beetje wind in de zeilen, het schip in beweging te krijgen.” De man heeft blijkbaar veel geduld.

De huidige TX 11 is een replica van de oude TX 11, die in 1894 werd gebouwd in Makkum. Hiermee is tot 1950 gevist in de wateren ten noorden van de Waddeneilanden.  Daarna is het in de jaren vijftig aangekocht door de Vereniging Vrienden van het Zuiderzeemueum. De staat van het schip is dan niet best meer en het zinkt uiteindelijk in de Schokkerhaven, waar het door het ZZM naar toe was gebracht. Na een aantal jaren wordt het weer boven water gehaald in erbarmelijke staat en niet meer de moeite van het restaureren waard. Restanten van dit oude schip, zijn nog te zien in het Juttersmuseum op Texel. De replica wordt gebouwd op de Kromhoutwerf te Amsterdam en komt in 1982 naar Enkhuizen. In 2012 verdwijnt het voor groot onderhoud naar Workum, waarna het daar op uitleenbasis een tijd blijft.   

Touwen van 50 meter!

In 2020 vinden de Vrienden van het museum het tijd om de TX weer naar Enkhuizen te halen en sindsdien zijn Mark en de TX 11 “onafscheidelijk”. Toch vindt Mark ook nog tijd om zich te bekwamen in het maken van zeilen en het slaan van touwen. Hierbij moet toch even opgemerkt worden, dat hij een passie heeft voor het “slaan” van lange touwen. Zo maakte hij eens op verzoek van een bezoekster van het museum een waslijn van 50 meter lang. Waarschijnlijk kwam de bezoekster uit Urk, want daar gebruiken ze geen wasknijpers maar knijpen ze de was vast tussen de strengen van het vlastouw. Dus als hij even niet bij de Markerhaven te vinden is, zoek dan de man met het blauwe mutsje in de zeilmakerij of touwslagerij. 

Lees ook: De schippers van het ZZM en hun band met het water (1) t/m 8.

Foto boven het verhaal door auteur.

Foto Lutgerdina uit archief M. Müller.