Corry Blok-Plas
De foto hierboven toont het huisje op het adres Oudestraat 52/ Wijk 6 nr. 52, in Urk in zijn oorspronkelijke staat alvorens het in de jaren zeventig werd “ingepakt” en naar het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen werd getransporteerd.
In 1919 kocht Evert Weerstand het huisje en ging er met zijn gezin in wonen. Zijn vrouw, Aaltje de Vries, was aanzegster. Dat wil zeggen, dat zij sterfgevallen en geboortes aan de buurtbewoners mondeling bekend maakte. Evert werkte als vissersknecht en werd op latere leeftijd dorpsomroeper.
Bijna al hun zoons trokken rond 1925 naar de Zaanstreek om daar in de industrie te gaan werken, zoals bij Bruynzeel en Verkade. Een van hen, Jelle, kwam terug naar Urk en ging in het ouderlijk huis wonen. Hij maakte onder meer karpoezen. Dat zijn de mutsen van lamsvel, die in de winter door de Urker vissers werden gedragen.
Op zich zijn het wel stoere mutsen, ze passen mooi bij de rest van de klederdracht o.a. broeken met wijde en vrij korte pijpen, maar zijn m.i. niet echt praktisch. Het materiaal zal wel warm zijn, zo’n lamsvelletje, maar bedekt de oren niet echt. En wat heb je er dan aan? Bij mij worden die altijd als eerste koud. En ik vraag mij af of die hele karpoes bij een beetje wind niet afwaaide? Of zat hij misschien vast met een touwtje onder de kin? Misschien kan een Urker zijn licht hier eens over laten schijnen. Ik denk overigens dat de vissers ze ook in de zomer op hadden of waren die zomermutsen van ander materiaal gemaakt?
In oktober 2016 bezocht ik het huisje op het museum samen met Fred Boon, die begin jaren tachtig als timmerman werkte aan de opbouw van het ZZM. Ook aan dit huisje heeft hij heel wat vertimmerd. Kasten, bedstedes, kortom de hele santenkraam moest opnieuw in elkaar worden gezet. Hij denkt met plezier terug aan het dit ambachtelijke werk. Zie ook Oude liefde roest niet.
Eind november heb ik mijn Urker hulp-reporter erop uit gestuurd om een foto te maken van het huidige pand in Wijk 6 – 52. Een onmogelijke taak zo bleek! Gedesillusioneerd kon hij mij melden dat dit nummer niet meer bestaat.
Toen het huisje in de jaren zeventig werd overgedragen aan het ZZM is er een lege plek achter gebleven op het oude gedeelte van Urk. Het is daarom mooi dat het oude pandje nog te bewonderen is op het Zuiderzeemuseum.
Ook de karpoes is uit het dagelijkse straatbeeld verdwenen en is verworden tot een museumstuk. Alleen met de Urkerdagen worden ze, bij weer of geen weer, door veel Urkers uit de mottenballen gehaald en trots gedragen!
Foto’s collectie Zuiderzeemuseum en auteur.
Met dank aan mijn hulp-reporter op Urk O. v.d. Berg