Vincent Erdin
Het is een vreemde eend in de bijt. Ineens een watertoren in de serie kerktorens langs de Zuiderzee. Toch hoort de watertoren van Sint Jansklooster wel in het rijtje thuis. Met 46 meter is het voor het gebied van het Land van Vollenhove waarschijnlijk zelfs de hoogste toren. En op de valreep heeft de toren nog de periode van het zoute water in de Zuiderzee meegemaakt. De toren is in 1931/ 32 gebouwd in opdracht van de Waterleiding Maatschappij Overijssel (WMO). Tot 2002 was de WMO ook eigenaar van de toren maar door de fusie en reorganisatie kwam de toren buiten gebruik.
Natuurmonumenten is beheerder van plm. 6.500 hectare in de Weerribben - Wieden en trok zich het lot van deze toren aan. Door een mooi uitgedacht herstelplan is de toren toegankelijk gemaakt voor bezoekers die vanaf het plateau bovenin de toren een fraai uitzicht hebben over de omgeving. Prominent in beeld liggen de plassen van de Weerribben - Wieden aan de voeten. Daarnaast het dorp Sint Jansklooster en iets verder weg Vollenhove. Vollenhove was een Zuiderzeestad. Een kleine drie kilometer van de watertoren lag de Zuiderzee, het huidige IJsselmeer en in het bijzonder het Zwarte Meer komt dan in beeld. Het laat zich raden dat het uitzicht bij helder weer fenomenaal moet zijn. Dan doemen de torens of andere hoogtepunten van nabij gelegen dorpen en steden vanzelf op aan de horizon: Steenwijk met de Sint Clemenstoren, Zwolle, de toren van de Lichtmis en in een waterrijk gebied veel water.
Wat een bezoek aan de toren meer dan de moeite waard maakt is de bijzondere trap die is ontworpen. Door de gebruikte lichte kleuren en de lichtinval door de ramen die al in de toren zaten is het een prettige klim naar het hoogste punt. De klim maar evenzeer de afdaling gaat door het waterreservoir, waar voorheen liters water stonden loopt nu de nieuwe trap. Die trap kruist op sommige plaatsen de oude houten trap waar het personeel gebruik van maakte om bovenin te komen. De trappen lopen soms door elkaar heen. Ook de stijgleidingen zijn gebleven. Juist omdat de watertoren tot ver in de omtrek het hoogste punt was moet het voor vissers een belangrijk oriëntatiepunt zijn geweest. Niet als toegang van een haven maar wel om aan te geven dat je tussen Vollenhove en Zwartsluis zat.
Op de afbeeldingen is het uitzicht over het dorp Sint Jansklooster te zien, op een andere afbeelding het zuidelijk deel van de Beulakerwijde
en nog een afbeelding van de trap.Ter geruststelling het is bijna niet mogelijk om hoogtevrees te krijgen. Ook daar is over nagedacht. Heeft een doorsnee trap in een woning iets meer dan 12 treden, hier zijn het er 207.
En dan wacht het landschap, eeuwenoud of met mensenhanden gemaakt. Van allebei een beetje. Het laagveen is door mensen afgegraven hierdoor konden de plassen en vaarten ontstaan en verdween het dorp Beulake (akker van de beul!) De dijkdoorbraken van 1776 en 1825 lijken lang geleden maar gaven het landschap wel hun huidige vorm. De plassen mede als stille herinnering aan die overstromingen. En eeuwenoud omdat er in de driehoek: Barsbeek - Sint Jansklooster - Wendel een echt stuwwalletje ligt van plm. 4 m. boven NAP. In dit hoekje ligt dan ook een heuse havezathe, immers op een hoger gelegen deel woon je veilig.
Sint Jansklooster ligt aan de zuidkant van de kop van Overijssel tussen Vollenhove en Zwartsluis in.
Bijdrage geplaatst: 29 augustus 2017
afbeeldingen: auteur