Corry Blok-Plas
De masten op de wal met op de voorgrond Henk Hortensius.
Er werd druk gewerkt, geschuurd, gezaagd en de illustere Henk Hortensius was ook aanwezig om een reparatie aan één van de masten uit te voeren. Mijn nieuwsgierigheid was gewekt en ik hoorde dat het de masten waren van de charterschepen “Vriendschap”, “Anna Trijntje” en van de schoener “Zuiderzee”, die “ontmast” voor de wal lag, zoals op onderstaande foto te zien is.
Het is heel triest dat de eigenaar van deze mooie schepen Peter van Kogelenberg op 1 februari 2019 onverwachts is overleden. Zijn vrouw Christel is van mening dat het werk toch gewoon door moet gaan en de schepen klaar gemaakt moeten worden voor het nieuwe vaarseizoen. Peter zou niet anders hebben gewild.
Houten masten van schepen moeten iedere vijf jaar naar beneden worden gehaald en zij worden dan aan een strenge controle onderworpen. Bij goedkeuring door daartoe door de overheid aangewezen bedrijven ontvangen zij een certificaat, dat wordt vervolgens ingeschreven bij de Inspectie voor de Leefomgeving en Transport. Mede door het ongeval met een afgebroken mast in 2016 in Harlingen zijn de keuringen heel streng geworden.
In de middag van 19 maart was het dan zover dat de masten goedgekeurd en wel weer op de schepen werden geplaatst. Door een grote kraan van de fa. Boots werden ze inderdaad stuk voor stuk omhoog getakeld en op hun plaats gezet. De “schoenermast” van de “Zuiderzee” weegt inclusief de dwarsra maar liefst 3 ton en de grootmast 2,5 ton. Daar is dus een flinke kraan voor nodig. De ochtend erna sprak ik met de kapitein van de Zuiderzee, Martin Wille, over de geschiedenis van dit schip.
In 1909 werd de tweemastschoener gebouwd in Waterhuizen, Groningen, bij de scheepswerf van J.J. Pattje & Zn. voor een Duitse eigenaar. De werf van Pattje aan het Winschoterdiep bestaat nog steeds maar dit terzijde. Het schip begon toen aan een roerig leven met verschillende eigenaren en evenzoveel verschillende namen op de boeg.
De eerste naam was “Ernst Wilhelm” en zo begon ze haar bestaan als vrachtvaarder op de grote kustvaart (Oostzee, Middellandse Zee en Atlantische Oceaan). Zij vervoerde voornamelijk kolen en hout totdat het in stormachtig weer eind 1932 in de Kalmar Sund misging en het schip op de stenen liep. De schade was enorm en het schip moest maar liefst voor tweederde vernieuwd worden. Dit gebeurde op een werf in 1933 in Duitsland. Het werd toen een tweemastmotor schoener met de naam “Genius”. In 1950 werd zij nogmaals ingrijpend vernieuwd, o.a. 6 meter verlengd en aangepast aan de naoorlogse eisen. Tot het eind van de jaren zestig bleef zij vracht vervoeren, voornamelijk op de Oostzee maar het is bekend dat het schip ook een aantal malen naar Zuid-Amerika is gevaren. Daarna was zij als zoveel andere soortgelijke schepen bestemd voor de sloop.
Gelukkig kwam het niet zover. Dhr. J. Dijkstra redde haar in 1976 en verbouwde haar in twee jaar tijd tot tweemastgaffelschoener en herstelde het schip min of meer in de oorspronkelijke staat. Zo kwam het voor het eerst in het bestaan onder Nederlandse vlag en startte in 1978 onder de naam “Zuiderzee” met de chartervaart.
Dat is het nu dus nog steeds: een charterschip met overnachtingplaats voor 22 personen. Tezamen met de Vriendschap en de Anna Trijntje maakt de Zuiderzee onderdeel uit van Rederij “Stormvogel”.
De schepen zijn eind maart nog in het dok gegaan voor een nieuw verfje en daarna zijn ze gereed om in het nieuwe seizoen weer vele gasten te ontvangen. De “Zuiderzee” heeft in de winter Enkhuizen als thuishaven maar in de zomer wordt voornamelijk vanuit Kiel in Duitsland gevaren, zowel dagtochten als meerdaagse reizen. Voor meer info zie: http://www.stormsail.nl/schip/
Het wordt het eerste vaarseizoen zonder eigenaar Peter. Hij zal door de bemanningen van zijn schepen en al zijn vrienden in de chartervaart erg gemist worden. Ik wens Christel en hun drie kinderen veel sterkte toe en “Vriendschap”, “Anna Trijntje” en de “Zuiderzee” een behouden vaart.
Bron: Martin Wille, Oranje Journaal aug. 1980.