Tim Suijkerbuijk
De 96-jarige Jurriaan Buysman groeide op in het dorp Venhuizen. Hij woonde er met zijn vader, moeder en zus en bleef er tot eind jaren veertig. Net als vele bewoners van het dorp had zijn vader een tuinderij en als kind moest hij buiten schooltijd vaak zijn vader helpen met het bedrijf. Vrije tijd was er nauwelijks, maar wanneer die er was, pakte Jurriaan samen met zijn schoolvriend de fiets en was hij een hele dag van huis om de werkzaamheden bij de Zuiderzeewerken met eigen ogen te bewonderen. Toen hij als één van de eersten over de Afsluitdijk fietste, was de dijk nog maar net afgesloten door een eenvoudig stuk pad.
Bij de gevolgen van de afsluiting voor de visserij was Jurriaan maar weinig betrokken. In tegenstelling tot Venhuizen, waar dus vooral land- en tuinbouw aanwezig was, werd de visserij vooral in de nabijgelegen plaatsen Enkhuizen en Bovenkarspel bedreven. Die vissers zijn “allemaal naar de bliksem gegaan”, vertelt hij stellig, maar boeren zoals zijn vader hadden het volgens hem ook niet gemakkelijk; iedereen moest aan zijn brood zien te komen. Op de specifieke vraag over de gevolgen voor de vissers antwoordde hij daarom direct: “Ik vind dat een rare vraag, je had zoveel verschillende beroepen.” Hij vertelt bovendien dat land- en tuinbouw heel weinig perspectief bood. Het beroep van zijn vader heeft hij daarom uiteindelijk niet overgenomen.
Tuinders waren afhankelijk van grote zaaizaadfirma’s, zoals de NV Sluis & Groot uit 1915. Jurriaan vertelt dat hij in zijn jeugd vaak met zijn vader meeging met de fiets naar de zaadmarkt Hoorn, waar tuinboeren hun “knikkerzakjes” gevuld met zaaizaad aan de firmanten konden verkopen.
Kort na de oorlog trouwde Jurriaan en kocht hij het huis van een andere tuinder, die volgens hem zeer vaardig was in zijn vak en zijn vader vaak hielp. Deze tuinder woonde in een huis aan de zogenaamde ‘Hondenhemel’, een strand waar vóór de afsluiting dode zeehonden aanspoelden en daar ‘de hemel vonden’. Jurriaan kwam daar voorheen regelmatig om de tuinder te helpen met lezen en schrijven. Zijn analfabetisme belemmerde hem namelijk in het uitvoeren van administratieve taken.
Het huis aan de Hondenhemel (Zuiderdijk) van Jurriaan. Foto: Yvonne Knetsch
Toen de collega van zijn vader naar het verzorgingshuis ging, kocht Jurriaan het huis aan de Hondenhemel en ging er wonen met zijn vrouw. Omdat kinderbijslag voor hun groeiende gezin noodzakelijk was, ging hij aan het werk in de plastic buizen-fabriek in Enkhuizen. Zelfstandige tuinders kregen geen kinderbijslag en moesten onder contract van een werkgever staan, daarom wierf de fabriek onder de vele tuinders uit de omgeving. Hij solliciteerde eerder ook naar een stuk land op de uiteindelijk nooit aangelegde Markerwaard, maar toen bleek de investering van maar liefst 10.000 gulden voor hem veel te duur.
Zijn fascinatie voor de technische kanten van de Zuiderzeewerken brengt hij tegenwoordig nog sterk tot uitdrukking. De proefpolder bij Andijk inspireerde zijn vriend en hem om op onderzoek te gaan bij de drooglegging van de Wieringermeer:
“We waren met onze gedachten in de weer: hoe zou dat gaan? We waren natuurlijk jong en vonden het prachtig om te zien. De kranten stonden er vol van. Je kan het niet alleen maar in de krant lezen, je moet echt zien hoe het gebeurt.”
De technische details van de Zuiderzeewerken liggen hem nog vers in het geheugen: het materiaal dat werd gebruikt, de grondstoffen die nodig waren voor de dijk, de problemen die de getijden veroorzaakten. Ook vertelt hij dat zijn technische kennis ook in het tuindersbedrijf goed van pas kwam. Tot zijn pensioen was Jurriaan bovendien dé technische knobbel van het bedrijf, de troubleshooter. “Het zat in mijn ‘mind’, hè”, voegt Jurriaan toe. Weliswaar is hij naar eigen zeggen “op het land geboren”, maar diep van binnen is hij een ware techneut.
Foto: Jurriaan Buysman en zijn vrouw, zijn ouderlijk huis en de bloemenkwekerij.