Corry Blok-Plas
Piet Schuitemaker is in 1938 in Andijk geboren. Hoewel Andijk niet bekend staat om zijn vissers, visten de opa en de vader van Piet vanuit Andijk met de AK 3 op het IJsselmeer. Opa uiteraard vóór 1932 op de Zuiderzee. Andijk had niet echt een goede vissershaven. Daarom moest de visserssloep in de buurt van de strekdam, waar nu de jachthaven is van Andijk, ten anker en vervolgens roeiden ze met een bijbootje naar de strekdam toe. Niet echt handig en er was ook geen visafslag, dus de vader van Piet besloot om te verhuizen. Er werd nog even getwijfeld tussen Urk, Medemblik en Enkhuizen maar de keuze viel omstreeks 1951 op Enkhuizen. Ze hadden inmiddels een grotere vissersboot en in 1952 ging Piet van school en vissen bij zijn vader op de EH 4. Later kwam ook de broer van Piet, Ab Schuitemaker, aan boord. In de zomer visten ze met hoekwant op paling en in de winter met staande netten op snoek- en rode baars. Piet herinnert zich dat ze nog een tijdje in span hebben gevist met de EH 53, een sleepnet tussen de beide schepen in.
In 1968 laat de vader van Piet een nieuwe “schuit maken” in Groot Ammers aan de Lek. Een boot van 14 meter lang met een opbouw maar zonder stuurhut. Deze boot is afgebeeld boven dit verhaal. Gestuurd werd er met een helmstok. Dit schip heeft dienstgedaan tot 1978, toen het werd vervangen door een kotter van 16 meter met stuurhut. De oude EH 4 verdween uit Enkhuizen maar het toeval wil dat dit schip in 2019 terug is gekeerd in Enkhuizen en in het vervolg door het leven gaat als EH 41.
Tweemaal een EH 4 in de haven van Enkhuizen
Om hun naam eer aan te doen laten de Schuitemakers in 1988 weer een nieuw schip bouwen, nu ééntje van 20 meter lang. Omdat de broers Piet en Ab allebei zonen hebben, die ook willen vissen, besluit Piet rond zijn 48ste aan de wal te gaan werken om zo plaats te maken voor een neef. Piet houdt zich in het pakhuis bezig met het breien van nieuwe netten en het boeten van de oude.
De gebroeders Schuitemaker hebben naast het hoekwantvissen en spanvissen ook nog andere vormen van visserij uitgeoefend. Zo werd er met de kuil op paling gevist totdat dit verboden werd in 1970. Hierna volgde de kistjesvisserij en tenslotte de schietfuiken. Rond 2008 zag het ernaar uit dat het vissen met fuiken verboden zou worden in verband met de bijvangst. Toen besloot men de helft van de fuiken te verkopen. Tot een verbod is het echter nooit gekomen en inmiddels is de beug van de EH 4 weer op het oude niveau gebracht door het kopen van vergunningen en merkjes van andere vissers. Om een idee te geven: één merkje - dit is voor twee fuiken met schutwant ertussen - is zo’n 1000 euro waard. De hele beug bestaat uit ongeveer 700 fuiken.
Er is een tijd geweest dat de palingvangst slecht was. De schuld hiervan werd wel eens op de aalscholvers, die graag paling eten, geschoven. Maar de laatste 3 – 4 jaar is de paling weer helemaal terug in het IJsselmeer en de vangst goed, terwijl de aalscholvers er ook nog in grote getalen zijn. De wisseling in het palingbestand is waarschijnlijk gewoon een raadsel van de natuur.
Ook een natuurverschijnsel in het IJsselmeer is de toename van de wolhandkrabben, die de laatste jaren steeds meer in de fuiken worden aangetroffen. Op zich is dat niet verkeerd want wolhandkrabben brengen veel op. Ze worden voornamelijk aan Chinese restaurants verkocht, volgens Piet. Nadeel is dat zij met hun krabbenpootjes veel schade aanrichten aan de netten. Met name in de cup van de fuik en als daar éénmaal een klein gaatje inzit, zwemt de paling er doorheen de vrijheid tegemoet. Zo blijft er veel werk aan de wal te doen, de netten moeten gerepareerd worden en daarom is Piet nog regelmatig aanwezig in “nettenschuur” op de Schepenwijk. Er wordt nu geëxperimenteerd met een stugger soort materiaal voor de fuikencup, dat bestand moet zijn tegen de krabbenpoten. De tijd zal het leren…… Ook voor het breien van nieuwe fuiken draait Piet z’n hand niet om.
Piet Schuitemaker aan het fuikenbreien.
Het vissersbedrijf wordt inmiddels al jaren voortgezet door twee neven van Piet maar hij is altijd van harte welkom op het bedrijf en ondanks zijn 81-jarige leeftijd boet en breit hij daar vrolijk voort.
Piet Schuitemaker vertelde mij dit verhaal in zijn woonhuis te Bovenkarspel.
Foto’s: archief Piet Schuitemaker
Meer informatie over de kuilvisserij, fuikenvisserij, hoekwant, schietfuiken en kistjesvisserij is te vinden onder de volgende linken: Kuilvisserij, Fuikenvisserij, Hoekwantvisserij en de kunst van het spleten, Varende weg fuiken schieten!, Kistjesvisserij